CBDC's | Wat kunnen we leren?

CBDC’s in Nigeria

Nigeria, het dichtstbevolkte land van Afrika, introduceerde eind 2021 een digitale valuta van de centrale bank (CBDC), de eNaira, in zijn financiële systeem, een actie die de weg vrijmaakte voor verschillende soorten financieel beleid, voorschriften en beperkingen van de centrale bank.

In een poging consumenten naar de CBDC te drijven, heeft de Nigeriaanse regering nu beperkingen opgelegd aan de hoeveelheid contant geld die kan worden opgenomen. Het heeft een beperkte geldopname bij banken tot ongeveer €200, wat 100.000 naira per week is, met een dagelijkse limiet van ongeveer €40. Dit is een voorbeeld van hoe het financiële terrein van Nigeria sinds de lancering van de eNaira een achtbaan van economische sabotage is geweest.

In de woorden van Godwin Emefiele, de gouverneur van de Centrale Bank van Nigeria, is het hele doel van de CDBC “ervoor te zorgen dat meer mensen in dit land financieel inclusief zijn. Er is veel gebeurd in termen van de evolutie van geld van grondstof naar metaal, dan papier, naar plastic en nu hebben we het over digitaal. En dus moeten we bij blijven met waar de wereld naartoe gaat.”

Volgens hem hadden Nigerianen moeten ontdekken dat het CBDC de oplossing is voor hun financiële problemen, zoals onder meer inflatie, monetaire censuur, rigoureuze betalingsregelingen, grensoverschrijdende betalingskanalen en toegang tot buitenlandse valuta. Het is niet verrassend dat het omgekeerde het geval is geweest, aangezien de situatie ter plaatse in Nigeria op dit moment geleidelijk evolueert van 'banking the unbanked' naar 'un-banking the banked'. De Nigeriaanse regering dwingt haar burgers opzettelijk tot een autoritaire economie zonder contant geld, terwijl ze hun surveillance CBDC - eNaria - als eindbestemming positioneren.

Als we kijken naar het acceptatiepercentage van minder dan 0,5% op de eNaira sinds de lancering ongeveer 16 maanden geleden, lijkt het erop dat alleen overheidsacties, zoals de geldbeperkingen waarmee Nigerianen momenteel worstelen, mensen zullen dwingen om de CBDC te gebruiken. Nigeria is altijd een op contant geld gebaseerde samenleving geweest en met de huidige problemen kunnen mensen geen contant geld krijgen van banken of geldautomaten. Degenen die wel contant geld krijgen, moeten ervoor een premium betalen en de prijzen van goederen zijn omhooggeschoten.

Nigerianen moeten weten dat de CBDC's er zijn en dat de overheid langzaam maar zeker hun toegang tot contant geld voortdurend zal beperken totdat het op is en het ieders financiële vrijheid volledig heeft weggenomen. De beste gok en enige oplossing voor Nigerianen om een gedecentraliseerde, cashloze economie te bereiken, is via Bitcoin, dat fundamenteel verschilt van de kooi van financiële slavernij die wordt aangevoerd door CBDC's. De blockchain van Bitcoin democratiseert financiën met een bewijs van werk door transacties in een gedistribueerd, open en transparant grootboek mogelijk te maken, terwijl CBDC's een gecentraliseerde en closed-source structuur bieden die volledige controle en uitgifte aan de overheid geeft. Uiteindelijk is dit meer een kans voor Nigeria om zich af te melden van centrale autoriteit en de ketenen van financiële beperkingen met Bitcoin te doorbreken.

Hoe verhoudt zich tot de westerse wereld?

Voor veel mensen staat Bitcoin synoniem voor vrijheid, decentralisatie, onafhankelijkheid en de toekomst. Sommigen beschouwen het als verwant aan anarchie, een online revolutie die de spreekwoordelijke vogel omdraaide naar centrale banken en beleidsmakers van de overheid.

Voor overheden ziet het er echter anders uit. Zij zien de cryptocurrency-ecosfeer routinematig als een plek die wordt gebruikt om terrorisme en andere illegale activiteiten te financieren, geld wit te wassen en belastingen te ontduiken.

Als reactie op de biljoenen dollars aan investeerders en commerciële belangen, vaardigde president Joe Biden een uitvoerend bevel uit waarin hij de regering opriep om de risico's en voordelen van cryptocurrencies te onderzoeken. Het expliciete doel van het uitvoerend bevel is om een digitale valuta van de Amerikaanse centrale bank (CBDC) te onderzoeken, wat een digitale fiat zou zijn, gesteund door de Amerikaanse regering. Maar als het oorspronkelijke doel achter de creatie van cryptocurrency was om de overheidscontrole en het toezicht op fiat- en monetair beleid te elimineren, hoe ver zal de controle van de Amerikaanse overheid over de digitale valuta van haar burgers dan reiken?

Het uitvoerend bevel zegt dat de belangrijkste beleidsdoelstellingen van de VS met betrekking tot digitale activa als volgt zijn: consumenten, investeerders en bedrijven in de Verenigde Staten beschermen. Het beleid verwoordt verder dat digitale activa "diepgaande implicaties" hebben op "misdaad; nationale veiligheid; het vermogen om mensenrechten uit te oefenen; financiële inclusie en gelijkheid; en energie- en klimaatverandering.” 

Het lijkt een goede gok dat de regering van de Verenigde Staten (1) niet-staatscryptocurrency zal reguleren, terwijl (2) haar eigen door de overheid gecontroleerde digitale token zal uitgeven. In de context van 's werelds leidende liberale democratie gebaseerd op een rechtsstaat van beperking van overheidsbevoegdheden, verdient deze ontwikkeling serieus onderzoek.

Met een door de overheid uitgegeven digitale munt zal de overheid onder meer de technische mogelijkheid hebben om te beperken en druk uit te oefenen op wat burgers kunnen kopen, om de uitgaven van bij te houden, te controleren en om limieten te stellen aan de hoeveelheid producten die we kopen. Dit wat de Amerikaanse, en ook Europese overheid, kan lijkt heel erg op wat nu al gebeurd in Nigeria.

Voorbeelden in de Verenigde Staten zijn gemakkelijk te conceptualiseren. Als de (lokale) overheid  van mening is dat het verminderen van benzine de uitstoot voldoende zou verlagen om klimaatverandering tegen te gaan, zouden ze uitgavenlimieten kunnen stellen aan de hoeveelheid benzine die men zou kunnen kopen. In plaats van de belastingen op sigaretten te verhogen, zou de overheid alle sigarettenaankopen met digitale dollars teniet kunnen doen. De realiteit is dat alle politieke partijen, ongeacht welke je steunt, in de verleiding kunnen komen om digitale munteenheden te gebruiken om maatschappelijk gedrag te beïnvloeden en overtreders te straffen door de mogelijkheid om het gebruik van de digitale munt volledig te controleren.

Afsluitende gedachte

Onvermijdelijk gaan we naar een wereld met meer sociale en financiële controle van de overheid. Zal de regering de digitale munt gebruiken om een sociale score aan burgers te hangen? Wie weet, het zal afhangen van de tolerantie van de burgers op het gebied van sociale controle. Zorgvuldige aandacht moet worden besteed aan alle pogingen van de overheid om digitale munten te gebruiken voor toezicht, controle of onwettige inperking van individuele privacy en vrijheid. Het belooft misschien mooie dingen, maar het geeft diezelfde overheid die al zoveel fouten heeft gemaakt de mogelijkheid tot absolute controle over ons leven.